جمع شدن آب دور قلب به چه معناست؟ افیوژن پریکارد یا آب آوردن قلب به جمع شدن مایعات زیاد در یک ساختار دولایه ای کیسه مانند در اطراف قلب به نام پریکاردیوم گفته می شود. فضای بین این لایه ها معمولاً حاوی لایه ی نازکی از مایعات می باشد. اما اگر پریکاردیوم آسیب ببیند، التهاب ناشی از آن می تواند منجر به تجمع مایعات اضافی شود. همچنین گاهی اوقات ممکن است مایعات در اطراف قلب بدون التهاب جمع شوند و برای مثال بر اثر خون ریزی مرتبط با سرطان یا بعد از ضربه به قفسه سینه رخ دهند. آب آوردن قلب می تواند به قلب فشار وارد کند و روی نحوه ی عملکرد آن تأثیر بگذارد. اگر این شرایط درمان نشود، در موارد شدید ممکن است منجر به نارسایی قلب یا مرگ شود.
علائم جمع شدن آب دور قلب
افیوژن پریکارد ممکن است هیچ علائم و نشانه های قابل توجهی نداشته باشد، مخصوصاً اگر مایع به آهستگی افزایش پیدا کرده باشد. اگر افیوژن پریکارد، علائم و نشانه هایی داشته باشد ممکن است شامل موارد زیر شوند:
- تنگی نفس یا مشکل تنفسی
- ورم در شکم یا پاها
- ناراحتی به هنگام تنفس در حین دراز کشیدن
- درد قفسه سینه، معمولاً در استخوان سینه یا سمت چپ قفسه سینه
- سنگینی در قفسه سینه
- سرگیجه یا احساس غش
علت آب آوردن قلب چیست؟
افیوژن پریکارد می تواند ناشی از التهاب پریکاردیوم بعد از یک بیماری یا آسیب باشد. در برخی از شرایط، افیوژن های بزرگ ممکن است ناشی از سرطان های خاص باشند. انسداد مایعات پریکاردیال یا جمع شدن خون در پریکاردیوم نیز می تواند منجر به این شرایط شود و گاهی اوقات، دلیل آن مشخص نیست. علل افیوژن پریکارد ممکن است شامل موارد زیر شوند:
- اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس
- سرطان قلب یا پریکاردیوم
- گسترش یافتن سرطان (متاستاز)، به ویژه سرطان ریه، سرطان سینه یا لنفوم هوچکین
- پرتودرمانی برای سرطان، اگر قلب در ناحیه ی اشعه باشد.
- ضربه به قفسه سینه
- التهاب پریکاردیوم بعد از حمله ی قلبی یا بعد از جراحی قلب یا رویکردی که به پوشش قلب آسیب برساند.
- کم کاری تیروئید
- مصرف داروهای خاص یا در معرض سموم قرار گرفتن
- عفونت های باکتریایی، قارچی یا انگلی
- مواد زائد در خون به علت نارسایی کلیوی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در قفسه سینه ی خود، دردی احساس می کنید که بیش از چند دقیقه طول می کشد، اگر تنفس شما دشوار یا دردناک است یا اگر دچار حملات غش بدون دلیل می شوید، با اورژانس تماس بگیرید. اگر تنگی نفس دارید، به پزشک عمومی مراجعه کنید.
عوارض آب آوردن قلب
یکی از عوارض احتمالی افیوژن پریکارد، تامپوناد قلبی می باشد. در این شرایط مواد زائد در پریکاردیوم، به قلب فشار وارد می کند. این فشار باعث می شود که حفره های قلب به طور کامل از خون پر نشوند. تامپوناد قلبی منجر به جریان خون ضعیف و عدم اکسیژن رسانی در بدن می شود. این شرایط، خطرناک است و به درمان اورژانسی پزشکی نیاز دارد.
تشخیص افیوژن پریکارد
برای تشخیص افیوژن پریکارد، پزشک معمولاً بیمار را معاینه می کند و در مورد علائم و سوابق پزشکی از شما سؤالاتی می پرسد. او به احتمال زیاد با گوشی پزشکی به صدای قلب شما گوش می دهد. اگر پزشک به افیوژن پریکارد شک کند، آزمایشات می توانند به تشخیص علت آن کمک کنند.
آزمایشات
آزمایشاتی برای تشخیص یا تأیید افیوژن پریکارد ممکن است شامل موارد زیر شوند:
- اکوکاردیوگرافی: در این روش، از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر قلب استفاده می شود. اکوی قلب، حفره های قلب و نحوه ی پمپاژ خون توسط قلب را نشان می دهد. این آزمایش می تواند به تعیین مقدار مایعات بین دو لایه ی پریکاردیوم کمک کند. اکوی قلب همچنین می تواند کاهش عملکرد قلب بر اثر فشار به قلب (تامپوناد) را نشان دهد.
- سی تی اسکن و ام آر آی می توانند افیوژن پریکارد را تشخیص دهند، این آزمایشات معمولاً برای تشخیص این شرایط استفاده نمی شوند، اما زمانی که به دلایل دیگر انجام می شوند، ممکن است افیوژن پریکارد را نیز تشخیص دهند.
- رادیوگرافی قفسه سینه: تصویر اشعه ی ایکس از قفسه سینه، به پزشک اجازه می دهد تا اندازه و شکل قلب را بررسی کند. تصویر قفسه سینه می تواند نشانه های بزرگ شدن قلب را نشان دهد.
بهترین درمان ها برای جمع شدن آب دور قلب
درمان افیوژن پریکارد به موارد زیر بستگی دارد:
- مقدار مایعات جمع شده
- علت افیوژن پریکارد
- وجود یا خطر تامپوناد قلبی
داروها
اگر تامپوناد قلبی نداشته باشید یا تهدید فوری به تامپوناد قلبی وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است یکی از داروهای زیر را برای درمان التهاب پریکاردیوم تجویز کند:
- آسپیرین
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین و غیره)
- کلشی سین
- کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون
جراحی یا رویکردهای دیگر
پزشک در موارد زیر ممکن است رویکردهایی را برای تخلیه ی آب دور قلب یا پیشگیری از تجمع مایعات در آینده توصیه کند:
- داروها افیوژن پریکارد را ترمیم نکنند.
- یک افیوژن بزرگ باعث بروز علائم شود و خطر تامپوناد قلبی را افزایش دهد.
- تامپوناد قلبی دارید.
رویکردها یا جراحی تخلیه برای درمان افیوژن پریکارد ممکن است شامل موارد زیر شوند:
- تخلیه ی مایعات (پریکاردیوسنتز) پزشک از یک سوزن برای ورود به فضای پریکاردیال استفاده می کند و سپس یک لوله ی کوچک یا کاتتر را برای تخلیه ی مایعات وارد بدن بیمار می کند. از تکنیک های تصویربرداری معمولاً اکوی قلب برای هدایت لوله استفاده می شود. معمولاً کاتتر به مدت چند روز در آنجا باقی می ماند تا فضای پریکاردیال را تخلیه و از تجمع مایعات در آینده پیشگیری کند. زمانی که تمام مایعات تخلیه شوند و دوباره جمع نشوند، کاتتر خارج می شود.
- جراحی قلب باز: اگر در پریکاردیوم، خونریزی رخ داده باشد، مخصوصاً اگر به علت جراحی قلب اخیر یا دیگر عوامل باشد، ممکن است از جراحی قلب باز برای تخلیه پریکاردیوم و ترمیم هرگونه آسیبی استفاده شود.
- خارج کردن پریکاردیوم (پریکاردیکتومی): اگر با وجود عمل های تخلیه مایعات، افیوژن پریکارد ادامه داشته باشد، جراح ممکن است تمام یا بخشی از پریکاردیوم را خارج کند.
در نهایت باید بدانید که آب آوردن قلب یک مشکل جدی است و نیاز به پیگیری و درمان دارد. شما میتوانید برای معاینه و درمان به کلینیک قلب دکتر نجفی در تهران مراجعه کنید.
