ضخیم شدن دیواره قلب که به آن هیپرتروفی قلبی گفته میشود، میتواند یکی از عوارض مهم فشار خون بالا باشد. این وضعیت به دلیل تلاش قلب برای پمپاژ خون در برابر مقاومت بالای عروق رخ میدهد.
بیماری کاردیومیوپاتی (cardiomyopathy) به گروهی از بیماریهای ارثی اشاره دارد که بر روی ماهیچه قلب (heart muscle) تأثیر میگذارند. این شرایط میتوانند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهند و یکی از علل اصلی بیماری و مرگ و میر در سنین پایین هستند، جایی که سایر بیماریهای قلبی نادر هستند. کاردیومیوپاتیها میتوانند در خانوادهها وجود داشته باشند و چندین عضو یک خانواده را تحت تأثیر قرار دهند.
اگر بیمار فشارخونی هستید باید بهترین داروی فشار خون بالا را بشناسید!
دلایل و مکانیسم:
- افزایش بار فشاری: فشار خون بالا باعث میشود قلب برای غلبه بر مقاومت افزایشیافته در شریانها، با نیروی بیشتری کار کند. این اضافهبار منجر به ضخیم شدن دیوارههای عضلانی قلب میشود.
- تغییرات سلولی: در اثر فشار مداوم، سلولهای عضلانی قلب (کاردیومیوسیتها) بزرگتر شده و ساختار بافتی قلب تغییر میکند.
- کاهش خاصیت ارتجاعی: با ضخیم شدن دیواره قلب، خاصیت ارتجاعی آن کاهش یافته و قلب در پمپاژ و دریافت خون دچار مشکل میشود.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک یا ضخیم شدن دیواره قلب
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (hypertrophic cardiomyopathy) با ضخیم شدن دیواره قلب (left ventricular hypertrophy – LVH) مشخص میشود. به دلیل ضخیم شدن دیوارههای حفرههای قلب، این حفرهها نمیتوانند خون بیشتری را در خود نگه دارند. گاهی اوقات، جریان خون در قلب نیز ممکن است مسدود شود. به عنوان یک بیماری ارثی، این وضعیت به دلیل یک واریانت ژنتیکی غیرطبیعی در یک یا چند ژن ایجاد میشود و از والدین به فرزندان منتقل میشود. اگر والدین شما کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک یا ضخیم شدن دیواره قلب داشته باشند، احتمال ۵۰ درصد وجود دارد که شما نیز آن را داشته باشید. برخی از بیماران به دلیل یک واریانت ژنتیکی جدید که در والدینشان وجود نداشته، به کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک مبتلا میشوند و بنابراین نمیتواند در خواهر و برادرهایشان وجود داشته باشد. با این حال، این وضعیت میتواند به فرزندانشان منتقل شود. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک یا ضخیم شدن دیواره قلب به طور متغیر بر زندگی بیماران تأثیر میگذارد.
انواع کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
دو نوع کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک وجود دارد که به نامهای مسدودکننده (obstructive) و غیرمسدودکننده (non-obstructive) شناخته میشوند. هر دو به عضله قلبی به طور غیرعادی ضخیم مربوط میشوند، اما همچنین تفاوتهای کلیدی دارند.
پیامدها:
- کاهش عملکرد قلب: هیپرتروفی ممکن است منجر به کاهش قابلیت انقباض و گاهی نارسایی قلبی شود.
- ایجاد اختلالات ریتم قلبی: این وضعیت میتواند احتمال بروز آریتمی را افزایش دهد.
- افزایش خطر ایسکمی قلبی: ضخیم شدن دیواره باعث کاهش خونرسانی به عضله قلب میشود.
علائم ضخیم شدن قلب:
- تنگی نفس
- احساس خستگی
- درد قفسه سینه
- تورم پاها
- سرگیجه یا غش
پیشگیری و درمان:
- کنترل فشار خون: مصرف داروهای ضد فشار خون مثل دیورتیکها، مهارکنندههای ACE یا بلوکرهای بتا.
- کاهش مصرف نمک
- انجام ورزش منظم (تحت نظر پزشک)
- مدیریت استرس
- پیگیری منظم: معاینات دورهای و انجام اکوکاردیوگرافی برای بررسی وضعیت قلب.
برای تشخیص و درمان هر بیماری ابتدا باید علت آن را بدانید؛ علت فشار خون بالا در خانمها چیست؟
به جز فشارخون چه بیماری هایی قلب را ضخیم میکنند
باید بدانید که تنها فشارخون نیست که قلب شما را ضخیم میکند، بیماری های دیگری نیز وجود دارد که باعث ضخیم شدن قلب می شود این بیماری ها عبارتند از:
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
- تنگی دریچه آئورت
- قلب ورزشکاران
- بیماریهای مادرزادی قلب
- کمخونی شدید
- پرکاری تیروئید
- التهاب عضله قلب (میوکاردیت)
- نارسایی دریچههای قلبی
- دیابت و چاقی
آیا ضخیم شدن قلب درمان دارد؟
درمان های خانگی ضخیم شدن قلب
برای کنترل ضخیم شدن دیواره قلب و کاهش اثرات آن، درمانهای خانگی به عنوان روشهای مکمل برای مدیریت علائم و کاهش فشار روی قلب توصیه میشوند. این اقدامات نمیتوانند جایگزین درمان پزشکی شوند، اما میتوانند به بهبود کیفیت زندگی کمک کنند:
1. مدیریت تغذیه
- کاهش مصرف نمک: کاهش سدیم به تنظیم فشار خون کمک میکند. غذاهای فرآوریشده و شور را محدود کنید.
- رژیم غذایی سالم برای قلب: مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی، آجیل و روغن زیتون.
- کاهش چربیهای اشباع: از غذاهای چرب و سرخکرده پرهیز کنید.
2. کنترل وزن
- کاهش وزن اضافی: اضافه وزن فشار بیشتری به قلب وارد میکند. فعالیت بدنی منظم و رژیم کمکالری میتواند موثر باشد.
3. فعالیت بدنی منظم
- ورزشهای کمشدت: پیادهروی، یوگا و شنا برای تقویت قلب بدون ایجاد فشار زیاد مناسب هستند.
- پرهیز از ورزش سنگین: از فعالیتهایی که ضربان قلب را به شدت بالا میبرند، پرهیز کنید.
4. مدیریت استرس
- مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق: به کاهش استرس و بهبود عملکرد قلب کمک میکنند.
- خواب کافی: خواب باکیفیت شبانه اهمیت زیادی دارد.
5. کنترل فشار خون و قند خون
- اندازهگیری مداوم فشار خون: تغییرات را پیگیری کنید.
- اجتناب از غذاهای شیرین: برای کنترل دیابت یا پیشگیری از آن.
6. کاهش مصرف کافئین و الکل
- مصرف زیاد کافئین و الکل میتواند فشار خون را افزایش داده و بر قلب تأثیر منفی بگذارد.
7. مصرف دمنوشهای گیاهی
- چای سبز: حاوی آنتیاکسیدانهایی است که به سلامت قلب کمک میکنند.
- دمنوش زنجبیل و دارچین: میتواند به کاهش التهاب و بهبود گردش خون کمک کند.
8. قطع مصرف دخانیات
- سیگار و سایر مواد مخدر را به طور کامل ترک کنید، زیرا باعث آسیب جدی به قلب و رگها میشوند.
9. هیدراتاسیون کافی
- مصرف روزانه مقدار مناسب آب (حدود 8 لیوان) به بهبود گردش خون و کاهش فشار روی قلب کمک میکند.
10. پیگیری منظم وضعیت سلامت
- یادداشت کردن علائم روزانه و مشورت مداوم با پزشک.
این درمانهای خانگی زمانی موثرتر خواهند بود که با درمانهای دارویی و پزشکی ترکیب شوند. پیش از هر تغییر در سبک زندگی یا استفاده از مکملها، با پزشک مشورت کنید.
