کلسیم، ماده ای معدنی است که بدن برای عملکردهای حیاتی و سلامت خود به آن نیاز دارد. کلسیم به استحکام استخوان ها و دندان ها کمک کرده و حتی در عملکرد قلب نیز نقش دارد. اما گاهی اوقات، رسوبات کلسیم هم می توانند تأثیر منفی روی سلامتی داشته باشند. کلسیفیکاسیون عروق کرونر زمانی رخ می دهد که کلسیم در شریان هایی که خون را به قلب می رسانند، تجمع می کند. این تجمع می تواند منجر به بیماری عروق کرونری شود و خطر حمله قلبی را افزایش دهد. برای اطلاع از چگونگی و دلایل بروز کلسیفیکاسیون عروق کرونر و همچنین نکاتی برای پیشگیری و درمان، در این مقاله با ما همراه باشید.
علت کلسیفیکاسیون عروق کرونر چیست؟
محققان بر این باورند که کلسیفیکاسیون عروق کرونر ممکن است به دلیل آزاد شدن کلسیم هنگام مرگ سلول های عضلانی صاف در شریان های قلب رخ دهد. همچنین، ماکروفاژها (سلول های سیستم ایمنی) در شریان ها ممکن است ترکیبات التهابی آزاد کنند که اجازه می دهد کلسیم راحت تر رسوب کند. با گذشت زمان، رسوبات کلسیم با هم ترکیب می شوند و لکه هایی را تشکیل می دهند که بعداً ممکن است به ورقه یا تکه پاره هایی تبدیل شوند.
کلسیفیکاسیون عروق کرونر به دلیل آن که پیش درآمدی برای آترواسکلروز است، بسیار جدی تلقی می شود. آترواسکلروز همان تجمع پلاک در شریان ها است که می تواند باعث کاهش جریان خون و افزایش خطر حملات قلبی و سکته مغزی شود. رسوب کلسیم در عروق قلبی معمولاً ناشی از فرایند آترواسکلروزیس و تجمع پلاک‌ها در دیواره‌های شریانی است. چند عامل کلیدی در این فرایند عبارتند از:
چربی و کلسترول:
تجمع چربی و کلسترول در دیواره شریان‌ها باعث تشکیل پلاک می‌شود. این پلاک‌ها می‌توانند به تدریج کلسیم را جذب کنند و باعث سخت شدن عروق شوند.
التهاب:
التهاب مزمن در عروق به دلیل عوامل مختلفی از جمله سیگار کشیدن، دیابت، و فشار خون بالا می‌تواند به تشکیل پلاک و رسوب کلسیم کمک کند
عوامل ژنتیکی:
سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی می‌تواند خطر ابتلا به آترواسکلروزیس و در نتیجه رسوب کلسیم را افزایش دهد.
فاکتورهای سبک زندگی:
رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت بدنی، چاقی و سیگار کشیدن می‌توانند به تشدید فرایند رسوب کلسیم کمک کنند.
سن:
با افزایش سن، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و رسوب کلسیم در عروق بیشتر می‌شود، زیرا عروق به طور طبیعی با گذشت زمان سخت‌تر می‌شوند. . درمورد سن گرفتگی عروق قلب در این مقاله بیشتر بخوانید.
چه بیماری هایی موجب رسوب کلسیوم می شود؟
برخی بیماری ها با ایجاد تغییرات ژنتیکی، خطر ابتلا به کلسیفیکاسیون عروق کرونر را به ویژه در سنین پایین تر افزایش می دهند و عبارتند از:
- بیماری گوشه نوع 3C
- سندرم پیری زودرس
- کلسیفیکاسیون ایدیوپاتیک عقده های قاعده ای
- سودوگزانتوما الاستیکوم
- سندرم سینگلتون-مرتن
علت رسوب کلسیم در رگ
پلاک کلسیفیه در عروق کرونرر به دلیل تصلب شرایین (آترواسکلروز) اتفاق می‌افتد که ناشی از تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد روی دیواره رگ‌ها است. این رسوبات به مرور زمان باعث کلسیم‌دار شدن پلاک‌های آترواسکلروتیک می‌شوند و رگ‌ها را سخت و تنگ می‌کنند.
چه کسانی در معرض خطر کلسیفیکاسیون عروق کرونر هستند؟
کلسیفیکاسیون عروق کرونر بیشتر در افراد مسن شایع است و تجمع کلسیم حدوداً از سن 40 سالگی شروع می‌شود. محققان تخمین می زنند که تا سن 70 سالگی، 90% مردان و 67% زنان به این عارضه دچار می شوند. مردان در سنین پایین تری نسبت به زنان، حدود 10 تا 15 سال زودتر، به کلسیفیکاسیون عروق کرونر مبتلا می شوند. محققان معتقدند که این به دلیل اثر محافظتی استروژن در برابر رسوبات کلسیم است.علاوه بر بیماری های نادر پزشکی که باعث کلسیفیکاسیون عروق کرونر در جوانان می شوند، برخی از بیماری های مزمن نیز می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند که عبارتند از:
- سندرم متابولیک
- فشار خون بالا
- دیابت
- اختلال چربی خون
- چاقی
- بیماری مزمن کلیوی
درمان رسوب کلسیم در رگ
برای اطلاعات بیشتر درمورد درمان رسوب کلسیم در رگ، این ویدیو دکتر نجفی را ببینید:
از بین بردن رسوب کلسیم در قلب
۱. اصلاح رژیم غذایی
- مصرف غذاهای غنی از منیزیم: مانند بادام، اسفناج، آووکادو، تخم کدو و موز، زیرا منیزیم به متعادل کردن کلسیم در بدن کمک می‌کند.
- افزایش دریافت ویتامین K2: در غذاهایی مانند پنیر، تخم‌مرغ، جگر، سبزیجات برگ‌دار و محصولات تخمیر شده یافت می‌شود. این ویتامین کلسیم را از عروق به استخوان‌ها هدایت می‌کند.
- کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده: این مواد باعث التهاب شده و به رسوب کلسیم در عروق کمک می‌کنند.
- مصرف اسیدهای چرب امگا-۳: ماهی‌های چرب مانند سالمون، گردو و دانه چیا از التهاب عروق جلوگیری می‌کنند.
۲. مصرف مکمل‌های مناسب (با مشورت پزشک)
- ویتامین D3: اگرچه برای جذب کلسیم ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن بدون K2 می‌تواند منجر به رسوب کلسیم شود.
- منیزیم و پتاسیم: به کاهش کلسیم اضافی در رگ‌ها کمک می‌کنند.
۳. فعالیت بدنی و سبک زندگی سالم
- ورزش منظم (پیاده‌روی، دویدن، یوگا) باعث بهبود جریان خون و کاهش التهاب در عروق می‌شود.
- کنترل استرس از طریق مدیتیشن و تنفس عمیق می‌تواند از افزایش هورمون‌های التهابی که به رسوب کلسیم کمک می‌کنند، جلوگیری کند.
- ترک سیگار و کاهش مصرف الکل، چون این عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهند.
۴. مصرف داروهای کاهش‌دهنده رسوب کلسیم (با تجویز پزشک)
- برخی از داروهای استاتین‌ها (مانند آتورواستاتین) ممکن است به کاهش تشکیل پلاک‌های کلسیمی کمک کنند.
- داروهای تنظیم‌کننده فشار خون و دیابت نیز می‌توانند در پیشگیری از این وضعیت نقش داشته باشند.
۵. درمان‌های پیشرفته (در موارد شدید)
- در مواردی که رسوبات کلسیمی شدید باشند و باعث انسداد عروق شوند، ممکن است پزشک آنژیوپلاستی، استنت‌گذاری یا جراحی بای‌پس قلبی را توصیه کند.
علائم کلسیفیکاسیون عروق کرونر چیست؟
این عارضه معمولاً علائمی ندارد اما رسوبات کلسیمی اغلب همراه با سایر بیماری های قلبی رخ می دهند که آنها علائم دارند. علائم آترواسکلروز و بیماری عروق کرونر عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- احساس تنگی قفسه سینه
- تنگی نفس
اگر این علائم را تجربه می‌کنید، ممکن است کلسیفیکاسیون عروق شما به مرحله آترواسکلروز یا CAD پیشرفت کرده باشد. در این صورت، هر چه سریع تر با پزشک خود صحبت کنید. در صورتی که به CAD پیشرفت کند، ممکن است منجر به حمله قلبی شود و علائم حمله قلبی نیز شامل ضعف، حالت تهوع، تنگی نفس و درد در بازوها یا شانه ها است.
کلسیفیکاسیون عروق کرونر چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشکان می توانند با استفاده از رادیولوژی، این عارضه را تشخیص دهند. متأسفانه، ممکن است آنها تنها زمانی بتوانند این رسوبات را ببینند که مقدار قابل توجهی کلسیم در عروق کرونر تجمع کرده باشد. اگر کلسترول بالایی دارید و پزشک شما به کلسیفیکاسیون عروق کرونر مشکوک است، احتمالاً یک سی تی اسکن تجویز خواهد کرد. سی تی اسکن یک آزمایش تصویربرداری بدون درد است که به پزشکان اجازه می دهد تا میزان کلسیم موجود را «امتیازدهی» کنند. آزمایش های تهاجمی تری مانند سونوگرافی داخل عروقی و توموگرافی انسجام نوری داخل عروقی نیز برای کلسیفیکاسیون عروق کرونر وجود دارد. معمولاً در این تست ها، یک کاتتر کوچک و نازک از طریق ران یا بازو به عروق کرونر وارد می شود.
آشنایی با امتیاز کلسیم عروق کرونر
اگر CT اسکن کلسیم عروق کرونر انجام دهید، پزشک به شما یک امتیاز کلسیم عروق کرونر (CAC) اختصاص می دهد که اغلب به عنوان امتیاز آگاتستون شناخته می شود. این امتیاز میزان تجمع کلسیم را اندازه گیری می کند. هرچه امتیاز CAC شما بالاتر باشد، تجمع کلسیم شما شدیدتر است. سطوح امتیاز به شرح زیر است:
- صفر: بیماری غیر قابل شناسایی
- ۱ تا 99: بیماری خفیف
- ۱۰۰ تا 399: بیماری متوسط
- بیش از 400: بیماری شدید
کلسیفیکاسیون عروق کرونر چگونه درمان می شود؟
درمان کلسیفیکاسیون عروق کرونر به شدت کلسیم سازی بستگی دارد. اگر کلسیفیکاسیون علائم بیماری شدید را نشان ندهد، پزشک معمولاً اصلاح عوامل خطر را توصیه می کند. این بدان معناست که شما باید ابعادی از سبک زندگی خود را تغییر دهید تا احتمال تجمع بیشتر کلسیم کاهش یابد.با این حال، پزشکان ممکن است برای کلسیفیکاسیون عروق کرونر شدید، درمان های فوری تر را توصیه کنند که احتمال دارد شامل استفاده از وسایل خاصی برای حذف کلسیم و پلاک از شریان ها باشد.
یکی دیگر از روش های درمانی کلسیفیکاسیون عروق کرونر، لیتوتریپسی داخل عروقی است. در این روش جدید، یک کاتتر به عروق کرونر وارد می شود و یک دستگاه مخصوص برای شکستن کلسیم در آن به کار می رود. پس از حذف کلسیم، پزشک یک استنت را در عروق کرونر قرار می دهد تا شریان باز بماند و خون بتواند راحت تر جریان پیدا کند.
در شرایطی ممکن است نیاز به عمل آنژیوپلاستی (انژیو) برای باز کردن عروق نیاز داشته باشیئد، که در آن یک کاتتر با بالون برای باز کردن عروق مسدود شده وارد می‌شود برای اطلاع از هزینه آنژیوگرافی قلب در بیمارستان دولتی کلیک کنید.
چگونه می توان خطر کلسیفیکاسیون و بیماری عروق کرونر را کاهش داد؟
رعایت یک سبک زندگی سالم و کنترل بیماری های مزمن می تواند به کاهش خطر ابتلا به کلسیفیکاسیون عروق کرونر کمک کند. برخی از روش های کاهش خطر عبارتند از:
- مصرف دارو برای کاهش فشار خون بالا
- مصرف دارو برای کاهش کلسترول بالا
- کاهش مصرف کلسترول با پرهیز از غذاهای پرچرب مانند سرخ کردنی ها
- کنترل دیابت؛ اگر به دیابت مبتلا هستید، باید رفتارهایی در راستای محافظت از قلب از جمله رژیم غذایی کم چرب و ورزش داشته باشید که می توانند به کاهش خطر ابتلا به کلسیفیکاسیون عروق کرونر و سایر بیماری های مزمن کمک کنند.
آینده بیماری عروق کرونری با رسوب کلسیم
وجود رسوبات کلسیم در عروق کرونر، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را به شدت افزایش می دهد. این رسوبات باعث تنگ شدن عروق، کاهش انعطاف پذیری آنها و افزایش فشار خون در قلب می شوند. در نتیجه، خطر بروز حوادث قلبی مانند حمله قلبی به طور قابل توجهی بالا می رود. تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری از اهمیت بسیاری برخوردار است. با تغییر سبک زندگی و پیگیری درمان های پزشکی، می توان خطر بیماری های جدی قلبی را کاهش داد.
سوالات متداول
آیاویتامین D می تواند باعث کلسیفیکاسیون عروق کرونر شود؟
ویتامین D ویتامینی است که در برخی غذاها یافت می شود و بدن نیز هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید آن را تولید می کند. همچنین بدن برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد. مطالعات بر روی حیوانات نشان داده اند که مصرف بیش از حد مکمل های ویتامین D با افزایش خطر رسوب کلسیم در شریان ها مرتبط است. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا مصرف بیش از حد این ویتامین در انسان نیز باعث رسوب کلسیم در عروق کرونر می شود یا خیر.
آیا مکمل های کلسیم می توانند باعث کلسیفیکاسیون عروق کرونر شوند؟
بدن مدام برای حفظ سطح مناسب کلسیم تلاش می کند. مصرف مکمل ها می تواند سطح کلسیم را به طور قابل توجهی افزایش دهد، به طوری که بدن ممکن است در تنظیم آن با مشکل مواجه شود. طبق یک پژوهش گسترده، استفاده از مکمل های کلسیم خطر رسوب را افزایش می دهد. با این حال، مصرف کلسیم می تواند خطر بلندمدت آترواسکلروز را کاهش دهد که برای قلب مفید است.
آیا می توان رسوبات کلسیم در شریان ها را از بین برد؟
از بین بردن رسوبات کلسیم کار پیچیده ای است. در اکثر موارد، کاهش این رسوبات بدون مداخلات جراحی ممکن نیست. با این حال، می توان با انتخاب شیوه زندگی مناسب از افزایش بیشتر آنها جلوگیری کرد.
آیا می توان شریان هایی که کلسیم در آنها رسوب کرده است را استنت گذاری کرد؟
استنت گذاری روشی برای باز کردن عروق خونی تنگ شده است و استنت گذاری کلسیفیکاسیون عروق کرونر می تواند برای پزشک دشوارتر باشد. به دلیل وجود کلسیم، ممکن است پزشک در عبور دادن استنت با مشکل مواجه شود. در این شرایط، می توان از انواع خاصی از استنت، بالون یا لیزرها برای عبور یا حذف کلسیم استفاده کرد.
آیا استاتین ها از رسوب کلسیم جلوگیری می کنند؟
داروهای استاتین داروهای کاهش دهنده کلسترول هستند که می توانند از تجمع پلاک ناشی از آترواسکلروز نیز جلوگیری کنند. از جمله این داروها می توان به آتورواستاتین، رزوواستاتین و سیمواستاتین اشاره کرد. مطالعات در مورد اینکه آیا استاتین ها نیز به کاهش کلسیفیکاسیون عروق کرونر کمک می کنند، متناقض هستند. با این حال، استاتین ها بر کاهش خطر حوادث قلبی عروقی مانند حمله قلبی اثر می گذارند.
منبع: healthline.com
