نبض آئورت شکمی، که گاهی در معاینات فیزیکی به آن آبدمینال آئورتیک پالس (Abdominal Aortic Pulse) گفته می‌شود، معمولاً در ناحیه‌ی میانی شکم و کمی بالاتر از ناف احساس می‌شود. این نبض نشان‌دهنده‌ی جریان خون از آئورت شکمی، بزرگ‌ترین شریان بدن در ناحیه‌ی شکم، است.
علت نبض آئورت شکمی چیست؟
علت نبض در آئورت شکمی در بیشتر موارد طبیعی است و به دلیل ضربان قلب و گردش خون می‌باشد، خصوصاً در افراد لاغر یا کسانی که بافت چربی شکمی کمی دارند. با این حال، اگر نبض آئورت بسیار قوی و واضح حس شود، ممکن است به یکی از موارد زیر مرتبط باشد:
فشار خون بالا:
فشار خون بالا می‌تواند فشار وارده بر دیواره‌ی شریان‌ها را افزایش دهد و موجب احساس نبض قوی‌تر در آئورت شود. اگر فکر می کنید به خاطر فشارخون بالا دچار نبض آئورت شده اید، از مقاله ی پایین اوردن فوری فشار خون استفاده کنید و فشار خود را به حالت نرمال برگردانید.
آنوریسم آئورت شکمی:
یکی از دلایل اصلی نبض قوی و بزرگ شدن آئورت، آنوریسم یا تورم این شریان است که در آن دیواره‌ی آئورت به دلیل ضعیف شدن، متورم می‌شود. این حالت معمولاً بدون علامت است اما در صورت رشد ممکن است باعث درد در شکم، کمر یا احساس نبض شدید در ناحیه‌ی شکم شود.
عوامل خطر آنوریسم آئورت شکمی
افراد بالای ۶۵ سال، به ویژه مردان، بیشتر در معرض خطر آنوریسم آئورت شکمی قرار دارند. سایر عواملی که خطر بروز این حالت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی آنوریسم
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا و کلسترول بالا
- بیماری‌های مزمن قلبی و عروقی
تشخیص
تشخیص درد در میان تنه می تواند سخت باشد. بسیاری از افرادی که دچار شکم درد می شوند، ممکن است اولین بار به یک مشکل گوارشی مشکوک شوند، اما اگر درد همراه با احساس نبض باشد، شما ممکن علائم آنوریسم یا نبض آئورت شکمی را داشته باشید. نبض آئورت شکمی که حروف اختصاری آن AAA می باشد، ورم یا برجستگی رگ های خونی اصلی می باشد که خون را از قلب به بدن حمل می کنند. وقتی ورم بزرگتر می شود، علائم نیز شدیدتر می شوند. علائم شایع نبض آئورت شکمی عبارتند از:
- درد در میان تنه
- احساس نبض در شکم
- سردی پاها
چرا نبض آئورت شکمی را احساس می کنیم؟
شریان آئورت یکی از بخش های ضروری بدن می باشد. این شریان در زمان سالم بودن به ضخامت یک شلنگ است، این شریان بزرگ از قلب شروع می شود و از مرکز قفسه سینه به شکم می رود و خون نواحی زیر را تأمین می کند:
- لگن
- شکم
- پاها
متأسفانه، گاهی اوقات دیواره های شریان آئورت می توانند ضعیف شوند و دچار بیرون زدگی شوند. این شرایط نبض آئورت شکمی نامیده می شود و با اینکه در مراحل ا‌ولیه تهدید کننده نیست، در نهایت می تواند ورم کند و پاره شود. پارگی در دیواره‌ی آئورت و خونریزی داخلی نیز ممکن است اتفاق بیفتد که هردو می توانند خطرناک باشند. علل اصلی نبض آئورت شکمی حول علائمی می چرخد که دیواره های آئورت را ضعیف می کنند. عوامل معمول شامل موارد زیر می شوند:
- آترو اسکلروز
- پیری
- فشار خون بالا
- سیگار‌کشیدن
- ژنتیک
آترواسکلروز زمانی رخ می دهد که رسوب های چربی در شریان ها ساخته می شوند و منجر به التهاب و ضعیف شدن دیواره های رگ ها می شوند. پیری می‌تواند باعث فرسودگی شریان ها شود و آنها را بیشتر مستعد نبض کند. فشارخون بالا می تواند باعث کشیدگی دیواره های آئورت شود و به مرور زمان آن را ضعیف کند. سیگار‌کشیدن یک عامل خطر دیگر می باشد، زیرا به رگ های خونی آسیب می رساند و آترواسکلروز را تشدید می کند. ژنتیک در این شرایط نقش مهمی دارد، اگر سابقه ی خانوادگی این شرایط را دارید، بیشتر در معرض آن هستید.
۳ علامت نبض آئورت شکمی
نبض آئورت شکمی یک بیماری با پیشرفت آهسته است که اغلب علائمی ندارد. در عوض، پزشکان در حین سی تی اسکن، سی‌تی آنژیو یا ام‌ار آی در حین جست و جو برای مشکلات دیگر، آن را شناسایی می کنند. این شرایط به علت شناسایی نشدن به مدت طولانی، اغلب قاتل خاموش نامیده می شود. دلیل اینکه بسیاری از افراد علائم نبض آئورت شکمی را تجربه نمی کنند این است که بسیار‌کوچک باقی می ماند. گرچه، زمانی که نبض آئورت بزرگتر می شود شما کم کم علائم را تجربه می کنید. علائم نبض آئورت شکمی، نتیجه ی بزرگ شدن نبض و فشار به اندام های اطراف می باشد. این فشار همان چیزی ست که منجر به شایع ترین علامت نبض آئورت می شود: درد. علائم دیگری نیز ممکن است رخ دهند و درد می‌تواند در نقاط مختلف بدن ظاهر شود و به نقاط دیگر سرایت کند. علائم شایع نبض آئورت شکمی عبارتند از:
- درد در قسمت میان تنه
- احساس نبض در شکم
- سردی پاها
لازم به ذکر است که علائم نبض آئورت شکمی شبیه به بیماری های دیگر می باشد. با وجود شباهت این شرایط به بیماری شریان کرونری، بیماری رفلاکس اسید معده و بیماری زخم پپتیک، تشخیص صحیح برای دریافت درمان مناسب ضروری می باشد.
1.درد در قسمت میان تنه
میان تنه، بخش میانی بدن می باشد. درد ایجاد شده با نبض آئورت شکمی معمولاً در ابتدا در نقاط زیر ظاهر می شود:
- قفسه سینه
- شکم
- پایین تنه
- پهلو (بالای کلیه ها)
گرچه وقتی نبض پیشرفت می کند، درد می تواند به نقاط پایین تر مانند کشاله ران، باسن و پاها کشیده شود. نوع دردی که تجربه می کنید و مدتی که طول می کشد متفاوت است. برای مثال، درد ناشی از نبض آئورت شکمی به صورت یک درد عمیق یا ضربان دار توصیف می شود. حملات درد ممکن است فقط چند ساعت طول بکشند و یا تا چند روز ادامه داشته باشند. حرکت کردن معمولاً روی این شرایط اثری ندارد، اما برخی از وضعیت های استراحت ممکن است نسبت به برخی دیگر راحت تر باشند.
2.احساس نبض در شکم
احساس نبض در شکم معمولاً نگران کننده نیست. در حقیقت، در مواقع زیر شایع تر است:
- به هنگام دراز کشیدن
- در دوران بارداری
- به هنگام غذا خوردن
- به هنگام فشار روی شکم
3.سردی پاها
نبض آئورت شکمی می تواند موجب تغییرات جدی در جریان خون سراسر بدن شود. در برخی موارد، این مشکل حتی می تواند خونرسانی به پاها را کاهش دهد و یا حتی کاملاً قطع کند. این شرایط زمانی رخ می دهد که یک لخته بر اثر نبض تشکیل شود، بشکند و به پاها می رود. این شرایط در نهایت باعث احساس سرما در پاها و احتمالاً درد در انگشتان پاها می شود و ممکن است انگشتان کبود یا سیاه شوند. در این شرایط شما به مراقبت های پزشکی فوری نیاز دارید.
درمان
در صورت مشاهده‌ی نبض شکمی غیرعادی یا داشتن عوامل خطر، پزشکان معمولاً سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا MRI را برای بررسی دقیق آئورت شکمی توصیه می‌کنند. اگر آنوریسم تأیید شود و به حد خطرناکی برسد، ممکن است درمان دارویی یا جراحی توصیه شود.
