واریس پا در زنان یکی از مشکلات رایج است که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. این مشکل به ضعف در گردش خون و عدم کارکرد صحیح وریدهای پا مربوط است. در ادامه، عوامل موثر در بروز این عارضه را با رویکردی متمایز بررسی می‌کنیم:
1. ارث و ژنتیک: سرنوشت از پیش نوشته؟
اگر در خانواده‌تان افراد دیگری به واریس مبتلا شده‌اند، احتمالاً شما هم در معرض آن هستید. ژنتیک می‌تواند تأثیر زیادی روی ساختار و عملکرد رگ‌ها داشته باشد. دریچه‌های ضعیف و دیواره‌های نازک رگ‌ها اغلب از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند.
2. هورمون‌ها: بازیگر پنهان در بدن زنان
تغییرات هورمونی یکی از عوامل پنهانی است که رگ‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در دوران‌های خاص زندگی مثل بارداری، یائسگی، یا حتی قاعدگی، نوسانات هورمونی می‌توانند باعث کاهش استحکام دیواره‌های وریدها شوند و واریس را تشدید کنند.
3. بارداری: زمانی که رگ‌ها به چالش کشیده می‌شوند
در دوران بارداری، حجم خون افزایش می‌یابد تا نیازهای جنین تأمین شود. این حجم اضافی باعث می‌شود که فشار بیشتری به وریدهای پا وارد شود. از طرفی، رشد رحم می‌تواند بر رگ‌های لگنی فشار وارد کند و گردش خون را در پاها مختل نماید.
4. سبک زندگی: دشمن خاموش واریس
نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت، به‌ویژه در محیط‌های کاری، می‌تواند گردش خون را محدود کند. همچنین، اضافه‌وزن فشار بیشتری به رگ‌ها وارد کرده و روند جریان خون را دشوارتر می‌کند.
5. افزایش سن: تأثیر گذر زمان بر رگ‌ها
با افزایش سن، دیواره رگ‌ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و دریچه‌ها ممکن است دیگر به‌خوبی عمل نکنند. این تغییرات طبیعی بدن می‌تواند منجر به واریس شود.
رگ های واریسی چه چیزی هستند؟
رگ های واریسی، رگ های در هم پیچیده ای هستند که می توانند قرمز، آبی یا به رنگ پوست باشند. این رگ های بزرگ تر ممکن است به شکل طناب باشند و از پوست بیرون بزنند. رگ های واریسی اغلب روی ران ها، عقب و جلوی ساق پاها یا داخل پاها نزدیک به مچ و کف پاها ظاهر می شوند. در دوران بارداری، رگ های واریسی در اطراف قسمت داخلی ران ها، ناحیه پایین لگن و باسن ایجاد می شوند.
رگ های عنکبوتی چه چیزی هستند؟
رگ های عنکبوتی یا رگ های تار مانند از رگ های واریسی کوچک تر هستند. این رگ ها معمولاً قرمز رنگ هستند و ممکن است شبیه به شاخه ی درخت یا تار عنکبوت باشند. رگ های عنکبوتی معمولاً زیر سطح پوست قابل مشاهده هستند، اما مانند رگ های واریسی از پوست بیرون نمی زنند. رگ های عنکبوتی معمولاً روی پاها یا صورت مشاهده می شوند.
چه کسانی به رگ های واریسی و عنکبوتی دچار می شوند؟
زنان دو برابر بیشتر از مردان دچار رگ های واریسی می شوند و این شرایط در زنان مسن شایع تر است. ممکن است بیش از نیمی از زنان دچار رگ های عنکبوتی شوند.
علائم رگ های عنکبوتی و واریسی چه مواردی هستند؟
برخی از زنان مبتلا به رگ های واریسی و عنکبوتی هیچ علائمی ندارند. اگر شما علائمی داشته باشید، پاهای شما ممکن است احساس خستگی، سنگینی یا درد کنند. علائم شما ممکن است بعد از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی بدتر شوند و بعد از استراحت یا بالا قرار دادن پاها بدتر شوند. علائم دیگری که ممکن است با رگ های واریسی شایع تر باشند شامل موارد زیر می شوند:
- گرفتگی
- ورم
- خارش
تغییرات هورمونی ممکن است علائم شما را تحت تأثیر قرار دهند. به همین دلیل شما ممکن است در دوران خاصی از عادت ماهانه خود، یا در طول بارداری یا یائسگی خود، علائم بیشتری را متوجه شوید.
چه عللی باعث بروز رگ های عنکبوتی و واریسی می شوند؟
مشکلاتی در دریچه های رگ ها می توانند از جریان یافتن طبیعی خون جلوگیری کنند و باعث بروز رگ های واریسی یا عنکبوتی شوند. قلب خون پر از اکسیژن و مواد مغذی را از طریق شریان ها به تمام بدن شما پمپاژ می کند. سپس رگ ها خون را از نقاط مختلف بدن شما به قلب بر می گردانند. به طور طبیعی، رگ های شما دریچه هایی دارند که به صورت یک طرفه عمل می کنند. اما، اگر دریچه ها به طور صحیح بسته نشوند، خون به جای برگشت به قلب می تواند به قسمت پایینتر رگ ها نشت پیدا کند. به مرور زمان، خون بیشتری در رگ گیر می افتد و فشاری ایجاد می کند که دیواره های رگ ها را ضعیف می کند. این شرایط منجر به بزرگتر شدن رگ ها می شود.
آیا برخی از زنان بیشتر در معرض رگ های عنکبوتی و واریسی قرار دارند؟
بله، رگ های واریسی و عبکوتی بر اثر دریچه های آسیب دیده در رگ هایی ایجاد می شوند که از جریان یافتن طبیعی خون پیشگیری می کنند. عوامل زیادی به دریچه های شما آسیب می رسانند، اما خطر رگ های واریسی و عنکبوتی در موارد زیر بیشتر می شود:
- سابقه فردی یا خانوادگی رگ های واریسی یا عنکبوتی داشته باشید. در یک پژوهش کوچک، بیش از نیمی از زنان مبتلا به رگ های واریسی، یکی از والدینشان نیز به رگ های واریسی مبتلا بوده است.
- نشستن یا ایستادن به مدت طولانی: نشستن یا ایستادن طولانی، به ویژه برای بیشتر از 4 ساعت ممکن است باعث شود رگ ها در مقابل نیروی گرانش سخت تر کار کنند تا خون را به قلب شما پمپاژ کنند.
- اضافه وزن یا چاقی: اضافه وزن یا چاقی می تواند فشار زیادی به رگ های شما وارد کند. زنانی که چاق هستند ممکن است نسبت به زنانی با وزن سالم، بیشتر دچار رگ های واریسی شوند.
- بارداری: در طول بارداری، مقدار خون پمپاژ شده در بدن برای حمایت از جنین افزایش می یابد. خون اضافی باعث ورم کردن رگ ها می شود. جنین در حال رشد شما همچننین فشار بیشتری به رگ ها وارد می کند. رگ های واریسی ممکن است چند ماه بعد از زایمان از بین برود یا ممکن است باقی بمانند و به بروز علائم ادامه دهند. با هر بارداری، ممکن است رگ های واریسی و عنکبوتی بیشتری ظاهر شوند.
- سن بالا: وقتی سن شما بالاتر می رود، دریچه های رگ ها ممکن است ضعیف شوند و به خوبی عمل نکنند. عضلات ساق پای شما نیز ممکن است با بالارفتن سن ضعیف شوند. عضلات ساق پا به طور طبیعی به فشرده شدن رگ ها و فرستادن خون به قلب در حین راه رفتن کمک می کنند.
- مصرف قرص های ضد بارداری هورمونی یا هورمون درمانی دوران یائسگی: هورمون استروژن ممکن است دریچه های رگ ها را ضعیف کند و منجر به واریس شود. استفاده از روش های کنترل بارداری مانند قرص یا پچ، آمپول، حلقه ی واژینال، دستگاه پیشگیری از بارداری (IUD) همراه با استروژن و پروژسترون یا مصرف داروی هورمونی یائسگی ممکن است احتمال واریس یا رگ های عنکبوتی را افزایش دهد.
- داشتن شرایطی که به دریچه های رگ ها آسیب می رساند. لخته های خونی در پاها یا زخم شدن رگ ها می توانند به دریچه های رگ ها آسیب برسانند.
چگونه از واریس جلوگیری کنیم؟
- تحرک بدنی: ورزش‌های منظم مانند پیاده‌روی باعث تقویت عضلات پا و بهبود گردش خون می‌شود.
- جوراب‌های مخصوص: جوراب‌های فشاری می‌توانند فشار مناسبی بر رگ‌ها وارد کرده و از تجمع خون جلوگیری کنند.
- کنترل وزن: وزن متعادل می‌تواند فشار روی رگ‌های پا را کاهش دهد.
- استفاده از تکنیک‌های ساده: از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت خودداری کرده و هر چند وقت یک‌بار موقعیت خود را تغییر دهید.
چرا رگ های واریسی در پاهای زنان ظاهر می شوند؟
رگ های واریسی و عنکبوتی اکثر مواقع در پاها ظاهر می شوند. زیرا رگ های پاها خون را به قلب و دورترین نقاط در بدن در مقابل نیروی گرانش می فرستند.
آیا برای درمان واریس باید به پزشک مراجعه کنیم؟
شاید، اگر فکر می کنید رگ واریسی یا عنکبوتی دارید و باعث ایجاد درد یا ناراحتی شده اند، با پزشک خود صحبت کنید. رگ های واریسی و عنکبوتی معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند. اما اگر علائمی دارید یا ظاهر آنها را دوست ندارید، ممکن است بخواهید آن ها را از بین ببرید یا رگ های واریسی خود را ببندید. در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
- اگر رگ های واریسی شما دچار ورم، قرمزی یا حساسیت شده اند و یا به هنگام لمس گرم هستند که می تواند نشانه ی لخته ی خونی باشد.
- نزدیک به مچ پا زخم یا راش پوستی دارید.
- یکی از رگ های واریسی شما دچار خونریزی شده است.
- پوست مچ یا ساق پای شما دچار تغییر رنگ شده است.
- یکی از رگ های واریسی شما دچار خونریزی شده است.
- علائمتان شما را از انجام فعالیت های روزمره بازداشته و زندگی شما را مختل کرده است.
آیا من در دوران بارداری دچار رگ های واریسی خواهم شد؟
شاید. در دوران بارداری، شما ممکن است از طریق بدن خود برای پشتیبانی از جنین خود خون بیشتری را پمپاژ کنید و خون بیشتر می تواند رگ های شما را بزرگتر کند. جنین در حال رشد شما همچنین فشار زیادی به رگ ها وارد می کند. رگ های واریسی ممکن است در اطراف واژن و باسن شما ظاهر شوند. برای برخی از زنان، رگ های واریسی ممکن است بعد از زایمان کوچک و یا ناپدید شوند. در برخی دیگر، رگ های واریسی ممکن است بعد از زایمان باقی بمانند و علائم به بدتر شدن ادامه دهند. همچنین زنان ممکن است با هر بارداری دیگر، دچار رگ های واریسی و عنکبوتی بیشتری شوند.
رگ های واریسی و عنکبوتی چگونه تشخیص داده می شوند؟
پزشک پاهای شما را به هنگام ایستادن یا نشستن بررسی می کند. او ممکن است درباره ی علائم از جمله درد از شما سؤال کند. گاهی اوقات پزشک ممکن است آزمایشاتی مانند سونوگرافی یا ونوگرافی انجام دهد تا احتمال وجود مشکلات دیگر را رد کند.
