بیماری های قلبی و عروقی از مهم ترین علل مرگ و میر در سراسر جهان به شمار می روند. اکثر این بیماری ها به دلیل انسداد یا تنگی رگ های خونی رخ می دهند، که منجر به اختلال در جریان طبیعی خون و متعاقباً حمله قلبی، آمبولی یا سکته مغزی می شود. بیماران مبتلا به این مشکلات می توانند با مصرف دارو یا به کار گیری روش های کم تهاجمی مانند: جایگذاری فنر قلب (آنژیوپلاستی) به کنترل و بهبود بیماری خود کمک کنند.
فنر قلب در چه شرایطی استفاده می شود؟
جایگذاری استنت یا همان فنر گذاری، یک روش غیر جراحی برای درمان رگ های باریک یا مسدود شده ناشی از بیماری های قلبی عروقی است. این بیماری ها شامل موارد زیر می شوند:
- بیماری عروق کرونری
- بیماری عروق محیطی
- بیماری عروق کاروتید
- بیماری ایسکمیک قلب
- آنوریسم آئورت و مغز
فیلم آنژیوگرافی قلب را اینجا ببینید!
جایگذاری فنر در قلب چیست؟
در این روش، یک مش فلزی کوچک (استنت) داخل رگ مسدود شده قرار داده شده، تا آن را باز نگه دارد و جریان خون به حالت طبیعی بازگردد. پزشک ابتدا به کمک آنژیوپلاستی رگ را باز می کنند، سپس استنت را در ناحیه آسیب دیده قرار می دهد. در برخی موارد، استنت همزمان با آنژیوپلاستی با بالون جایگذاری می شود. این فنر به صورت دائمی درون رگ باقی مانده و از تنگ شدن مجدد آن جلوگیری خواهد کرد.
استنت ها معمولاً از جنس فلزات انعطاف پذیر بوده و اغلب با داروهایی پوشانده می شوند که به تدریج آزاد شده و از تشکیل لخته های خونی جلوگیری می کنند.
مراحل انجام جایگذاری استنت
این روش تحت تصویر برداری اشعه ایکس و با استفاده از کاتتر (لوله نازک و انعطاف پذیر) انجام می شود تا استنت به طور دقیق در محل مورد نظر قرار گرفته و جریان خون به رگ های مسدود یا تنگ شده باز گردد.
قبل از انجام عمل:
- به بیمار داروهای آرام بخش، مسکن و داروهایی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون داده می شود.
- در بیشتر موارد، نیازی به بیهوشی عمومی نیست و بیمار در طول انجام عمل هوشیار است.
- بیمار روی تخت مخصوص دراز می کشد و پزشک یک برش کوچک (معمولاً در ناحیه کشاله ران) ایجاد کرده، تا کاتتر را وارد شریان کند.
- پزشک با استفاده از تصویر برداری اشعه ایکس (فلوروسکوپی)، کاتتر را به سمت رگ آسیب دیده هدایت می کند.
حین انجام عمل:
- وقتی کاتتر در جای مناسب قرار گرفت، ماده حاجب به داخل رگ تزریق می شود تا پزشک بتواند محل انسداد را به وضوح روی تصاویر آنژیوگرام مشاهده کند.
- پس از تشخیص انسداد، یک بالون کوچک که استنت درون آن قرار دارد، در انتهای کاتتر باد می شود تا رگ آسیب دیده، گشاد شده و خون مجدداً در این مسیر جریان یابد.
- بعد از باز شدن رگ، پزشک بالون را خالی کرده و کاتتر را خارج می کند، اما استنت در محل باقی می ماند تا رگ را برای همیشه باز نگه دارد.
- بیمار برای چند ساعت تحت نظر قرار می گیرد و در بیشتر موارد، همان روز مرخص می شود.
مراقبت های قبل از عمل:
- پزشک با بررسی سابقه پزشکی بیمار، آزمایش خون و سایر بررسی های لازم، تعیین می کند که آیا این روش برای بیمار مناسب است یا خیر.
- بیمار باید لیست کاملی از تمام داروها و مکمل های مصرفی خود را در اختیار پزشک دهد.
- ممکن است لازم باشد قبل از عمل، مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین، وارفارین و ویتامین E متوقف شود.
- بیمار باید شب قبل از عمل، از خوردن و آشامیدن خودداری کرده و ناشتا باشد.
- هماهنگی برای حضور یک همراه جهت انتقال بیمار به خانه پس از ترخیص ضروری است.
مزایای جایگذاری استنت
- می تواند جان بیمار را در شرایط اورژانسی مانند حمله قلبی نجات دهد.
- کیفیت زندگی را بهبود بخشیده و از آسیب به قلب و سایر اندام ها جلوگیری می کند.
- یک روش غیر جراحی است و نیازی به ایجاد برش های بزرگ، بخیه یا بیهوشی عمومی ندارد.
- روند بهبودی این روش سریع است و اکثر بیماران ظرف یک هفته به فعالیت های روزمره خود باز می گردند.
- خطر عفونت و سایر عوارض بسیار اندک است.
- دارای حداقل میزان خونریزی و درد می باشد.
سوالات متداول درباره جایگذاری استنت
1. انجام این عمل چقدر طول می کشد؟
مدت زمان جایگذاری یک استنت به پیچیدگی شرایط بیمار بستگی دارد، اما معمولاً این روش، بیش از یک ساعت زمان نخواهد برد.
۲. آیا این عمل یک جراحی بزرگ محسوب می شود؟
خیر. اگر چه جایگذاری استنت می تواند یک اقدام حیاتی باشد، اما در مقایسه با جراحی قلب باز، یک روش کم تهاجمی و ایمن است.
۳. آیا جایگذاری استنت ایمن است؟
بله. این روش بسیار ایمن است و تنها حدود ۲ درصد از بیماران ممکن است در هفته ها یا ماه های بعد دچار عوارض جدی مثل لخته شدن خون و حمله قلبی یا سکته مغزی شوند.
۴. دوره نقاهت پس از این عمل چقدر است؟
اکثر بیماران در عرض چند روز تا یک هفته بعد از عمل می توانند به زندگی عادی خود باز گردند. در صورت بروز عوارض، دوره نقاهت ممکن است طولانی تر شود.
۵. آیا می توانم بعد از جایگذاری استنت رانندگی کنم؟
رانندگی بلافاصله پس از عمل توصیه نمی شود. بهتر است فردی شما را به خانه ببرد و بعد از بهبودی کامل، رانندگی را از سر بگیرید.
۶. آیا آنژیوپلاستی همان جایگذاری استنت است؟
خیر. آنژیوپلاستی یک روش درمانی برای باز کردن رگ های مسدود شده با استفاده از بالون است. در برخی موارد، استنت همزمان با آنژیوپلاستی قرار داده می شود، اما همیشه این طور نیست.
