علائم ناراحتی دریچه میترال قلب

تنگی نفس:

یکی از شایع‌ترین علائم نارسایی دریچه میترال، مشکل در تنفس است. فرد مبتلا ممکن است در هنگام فعالیت‌های بدنی یا حتی در حالت استراحت دچار تنگی نفس شود. این علائم به دلیل برگشت خون به ریه‌ها و کاهش جریان اکسیژن به بافت‌ها است. در موارد پیشرفته‌تر، این تنگی نفس ممکن است هنگام خوابیدن نیز احساس شود و فرد مجبور به خوابیدن در وضعیت نیمه‌نشسته باشد تا از مشکلات تنفسی جلوگیری کند.

درد قفسه سینه:

افراد مبتلا ممکن است احساس فشار یا درد در ناحیه قفسه سینه داشته باشند. این درد معمولاً به دلیل استرس اضافی روی قلب و تلاش بیشتر برای پمپاژ خون ایجاد می‌شود. این درد ممکن است شبیه به دردهای قلبی در حمله‌های قلبی باشد، اما در بسیاری از موارد با استراحت و تغییر وضعیت بدن کاهش می‌یابد.

تپش قلب غیرطبیعی (آریتمی):

نارسایی دریچه میترال می‌تواند باعث تغییرات در ضربان قلب شود. افراد ممکن است دچار ضربان قلب سریع، نامنظم یا حتی توقف‌های کوتاه‌مدت ضربان قلب شوند. این نوع آریتمی‌ها می‌توانند خطرناک باشند و نیاز به مراقبت فوری داشته باشند.

خستگی و ضعف:

بسیاری از افراد مبتلا به نارسایی دریچه میترال، به ویژه در مراحل پیشرفته بیماری، احساس خستگی مفرط و ضعف می‌کنند. این مسئله به دلیل کاهش توانایی قلب برای تأمین اکسیژن و خون مورد نیاز بدن است. خستگی ممکن است در مواردی تا حدی شدید باشد که فعالیت‌های روزمره مانند پیاده‌روی یا انجام کارهای ساده نیز مشکل‌ساز شود.

آیا دریچه میترال خطرناک است؟

دریچه میترال به‌تنهایی مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما زمانی که در عملکرد آن اختلال ایجاد شود، مثلاً دچار تنگی، نارسایی یا افتادگی شود؛ می‌تواند منجر به بروز علائم و مشکلاتی شود که در صورت نادیده‌گرفتن، سلامت قلب را تهدید می‌کند. بسته به شدت و نوع اختلال، این مشکلات می‌توانند از علائم خفیف مانند تپش قلب و خستگی گرفته تا علائم شدیدتر مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه و حتی نارسایی قلبی متغیر باشند. بنابراین وجود مشکل در این دریچه اگرچه لزوماً خطرناک نیست، اما نیازمند پیگیری و درمان به‌موقع است.

شل بودن دریچه قلب چه عوارضی دارد؟

شل بودن دریچه قلب، که معمولاً در دریچه میترال رخ می‌دهد و به آن “افتادگی دریچه میترال” یا “پرولاپس” گفته می‌شود، باعث می‌شود هنگام انقباض قلب، بخشی از خون به عقب یعنی به دهلیز چپ برگردد. این برگشت خون می‌تواند به تدریج باعث افزایش حجم کاری قلب، بزرگ شدن دهلیز، بی‌نظمی ضربان‌ها (آریتمی)، احساس تنگی نفس، تپش قلب و خستگی شود. در موارد شدید یا درمان‌نشده، حتی خطر نارسایی قلبی یا سکته مغزی نیز وجود دارد. 

اگر دریچه قلب تنگ باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟

تنگی دریچه قلب به این معناست که دریچه به‌طور کامل باز نمی‌شود و در نتیجه جریان خون از آن به سختی عبور می‌کند. این وضعیت معمولاً در دریچه میترال یا آئورت دیده می‌شود. در مورد تنگی دریچه میترال، عبور خون از دهلیز چپ به بطن چپ محدود می‌شود، که باعث افزایش فشار در ریه‌ها، ایجاد تنگی نفس (مخصوصاً هنگام فعالیت یا دراز کشیدن)، خستگی زودرس، احساس سنگینی در قفسه سینه و در موارد پیشرفته، نارسایی قلبی و تجمع مایعات در بدن می‌شود. تنگی شدید می‌تواند توانایی قلب برای تأمین خون کافی برای بدن را کاهش دهد و فعالیت‌های روزمره فرد را به شدت محدود کند.

چه غذایی برای تنگی دریچه قلب خوب است؟

افرادی که دچار تنگی دریچه قلب هستند، باید رژیمی را دنبال کنند که به کاهش فشار وارده بر قلب کمک کند. رژیم غذایی مناسب این بیماران باید کم‌نمک، کم‌چرب و سرشار از مواد مغذی باشد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب مانند ماهی، مرغ بدون پوست و حبوبات توصیه می‌شود. همچنین مصرف چربی‌های سالم مانند روغن زیتون و مغزها مفید است. کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده، چربی‌های اشباع‌شده و نوشیدنی‌های قندی نیز اهمیت زیادی دارد. کنترل فشار خون، چربی خون و وزن بدن از طریق رژیم غذایی مناسب، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی این بیماران دارد.

ورزش‌های مناسب برای تنگی دریچه میترال

انجام ورزش در بیماران مبتلا به تنگی دریچه میترال باید با احتیاط و تحت نظر پزشک صورت گیرد، زیرا نوع و شدت فعالیت باید با وضعیت قلبی بیمار هماهنگ باشد. در موارد خفیف تا متوسط، ورزش‌های هوازی ملایم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری ثابت، شنا با شدت کم و تمرینات کششی مانند یوگا مناسب هستند. این فعالیت‌ها می‌توانند به بهبود گردش خون، کاهش استرس و حفظ سلامت عمومی بدن کمک کنند. با این حال، فعالیت‌های شدید، ورزش‌های قدرتی یا رقابتی که ضربان قلب را به‌طور ناگهانی افزایش می‌دهند، در بیماران با تنگی شدید توصیه نمی‌شوند.

کلینیک قلب دکتر نجفی در تهران