دریچه میترال یکی از چهار دریچه قلب است که خون را از دهلیز چپ به بطین چپ هدایت می‌کند. زمانی که این دریچه به طور کامل بسته نشود یا عملکرد مناسبی نداشته باشد، به شرایطی به نام نارسایی دریچه میترال منجر می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث برگشت خون به دهلیز چپ شود و فشار بر قلب و ریه‌ها را افزایش دهد.در ادامه با ما همراه باشید تا همه ی علائم و راه های تشخیص و درمان را برای شما شرح دهیم.
علائم و نشانه‌ها بیماری دریچه میترال
تنگی نفس:
یکی از شایع‌ترین علائم نارسایی دریچه میترال، مشکل در تنفس است. فرد مبتلا ممکن است در هنگام فعالیت‌های بدنی یا حتی در حالت استراحت دچار تنگی نفس شود. این علائم به دلیل برگشت خون به ریه‌ها و کاهش جریان اکسیژن به بافت‌ها است. در موارد پیشرفته‌تر، این تنگی نفس ممکن است هنگام خوابیدن نیز احساس شود و فرد مجبور به خوابیدن در وضعیت نیمه‌نشسته باشد تا از مشکلات تنفسی جلوگیری کند.
درد قفسه سینه:
افراد مبتلا ممکن است احساس فشار یا درد در ناحیه قفسه سینه داشته باشند. این درد معمولاً به دلیل استرس اضافی روی قلب و تلاش بیشتر برای پمپاژ خون ایجاد می‌شود. این درد ممکن است شبیه به دردهای قلبی در حمله‌های قلبی باشد، اما در بسیاری از موارد با استراحت و تغییر وضعیت بدن کاهش می‌یابد.
تپش قلب غیرطبیعی (آریتمی):
نارسایی دریچه میترال می‌تواند باعث تغییرات در ضربان قلب شود. افراد ممکن است دچار ضربان قلب سریع، نامنظم یا حتی توقف‌های کوتاه‌مدت ضربان قلب شوند. این نوع آریتمی‌ها می‌توانند خطرناک باشند و نیاز به مراقبت فوری داشته باشند.
خستگی و ضعف:
بسیاری از افراد مبتلا به نارسایی دریچه میترال، به ویژه در مراحل پیشرفته بیماری، احساس خستگی مفرط و ضعف می‌کنند. این مسئله به دلیل کاهش توانایی قلب برای تأمین اکسیژن و خون مورد نیاز بدن است. خستگی ممکن است در مواردی تا حدی شدید باشد که فعالیت‌های روزمره مانند پیاده‌روی یا انجام کارهای ساده نیز مشکل‌ساز شود.
تورم:
احتباس مایعات در بدن یکی از اثرات نارسایی دریچه میترال است که می‌تواند باعث تورم در پاها، مچ‌ها و شکم شود. این تورم معمولاً به دلیل کاهش توانایی قلب در پمپاژ خون به طور مؤثر است که منجر به تجمع مایعات در بافت‌ها می‌شود.
سرگیجه و غش کردن:
کاهش جریان خون به مغز می‌تواند منجر به سرگیجه یا حتی غش کردن شود. این مسئله به ویژه در زمان تغییر وضعیت بدن یا در هنگام فعالیت بدنی شدید شایع است. این علائم به دلیل کاهش فشار خون و جریان خون ناکافی به مغز ایجاد می‌شود.
سرفه‌های مزمن:
افراد مبتلا به نارسایی دریچه میترال ممکن است سرفه‌های مزمن، به ویژه در شب، داشته باشند. این سرفه‌ها ممکن است به دلیل تجمع مایعات در ریه‌ها و مشکلات تنفسی باشد.
چرا دچار بیماری دریچه میترال می شوید؟
بیماری‌های قلبی:
بیماری‌هایی مانند بیماری عروق کرونر یا حمله قلبی که می‌توانند به ساختار دریچه میترال آسیب برسانند و عملکرد آن را مختل کنند. این بیماری‌ها به تدریج باعث تغییرات در دریچه‌ها و مشکلات عملکردی در قلب می‌شوند.
عوامل ارثی:
برخی افراد به صورت ارثی مستعد ابتلا به نارسایی دریچه میترال هستند. بیماری‌های بافتی مانند مارفان یا ای‌هلرز-دانلوس می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این بیماری‌ها باعث ضعف بافت‌های همبند و ناهنجاری‌های ساختاری در دریچه‌ها می‌شوند.
آسیب‌های مربوط به روماتیسم قلبی:
در برخی موارد، عفونت‌های قبلی که به قلب آسیب رسانده‌اند، می‌توانند به نارسایی دریچه میترال منجر شوند. این عفونت‌ها معمولاً در دوران کودکی و بعد از عفونت‌های گلو یا حلق ناشی از استرپتوکوک رخ می‌دهند.
فشار خون بالا:
فشار خون بالا می‌تواند به دیواره‌های قلب و دریچه‌ها آسیب برساند و باعث افزایش احتمال نارسایی دریچه میترال شود. فشار بالا به دلیل افزایش بار کاری بر روی قلب، فشار بیشتری به دریچه‌ها وارد می‌آورد.
اگر میخواهید بدانید علت فشار خون بالا در خانمها چیست؟ حتما این مقاله را مطالعه کنید.
تشخیص نارسایی دریچه میترال
معاینه فیزیکی:
پزشک معمولاً صدای قلب را گوش می‌دهد تا هرگونه صدای غیرطبیعی (مانند صدای سوپاپ) را شناسایی کند. این کار می‌تواند به تشخیص اولیه کمک کند. صدای سوپاپ ناشی از نارسایی دریچه میترال ممکن است شبیه به صدای تیز یا موسوم به «جهش» باشد.
اکوکاردیوگرافی (Ultrasound قلب):
این روش تصویربرداری برای مشاهده حرکت دریچه‌ها و عملکرد قلب بسیار مؤثر است. از طریق این آزمایش، پزشک می‌تواند میزان برگشت خون و شدت نارسایی دریچه میترال را ارزیابی کند. همچنین، اندازه دهلیز و بطن چپ را که تحت تأثیر بیماری قرار دارند، بررسی می‌کند.
الکتروکاردیوگرام (ECG):
برای شناسایی هرگونه آریتمی یا ضربان غیرطبیعی، الکتروکاردیوگرام معمولاً انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند در تشخیص اختلالات ضربان قلب مفید باشد و به پزشک کمک می‌کند تا مشخص کند آیا مشکلات ضربان قلب ناشی از نارسایی دریچه میترال است یا خیر.
رادیوگرافی قفسه سینه:
در صورت بروز تورم یا فشار در ریه‌ها، این آزمایش برای مشاهده وضعیت ریه‌ها و بررسی بزرگ شدن قلب توصیه می‌شود. رادیوگرافی می‌تواند به شناسایی علائم احتباس مایعات در ریه‌ها کمک کند.
آزمایش خون:
در برخی مواقع، آزمایش خون برای شناسایی نشانگرهای التهاب یا عفونت‌های زمینه‌ای استفاده می‌شود. همچنین، میزان پروتئین‌های خاصی مانند BNP که نشان‌دهنده فشار بالا در قلب است، بررسی می‌شود.
درمان نارسایی دریچه میترال
درمان نارسایی دریچه میترال بستگی به شدت بیماری و علائم بیمار دارد:
داروها:
برای کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری، داروهایی مانند دیورتیک‌ها (برای کاهش احتباس مایعات) و بتابلوکرها (برای کاهش فشار خون و کنترل آریتمی) تجویز می‌شوند. داروهای ضد انعقادی نیز ممکن است برای جلوگیری از لخته‌های خون تجویز شوند.
جراحی:
در صورت پیشرفت شدید بیماری و کاهش کارایی قلب، جراحی برای تعویض یا ترمیم دریچه میترال توصیه می‌شود. در این جراحی‌ها، دریچه آسیب‌دیده تعمیر یا به طور کامل تعویض می‌شود. ترمیم دریچه در برخی موارد از تعویض آن مؤثرتر است، زیرا به حفظ ساختار طبیعی قلب کمک می‌کند.
سبک زندگی سالمی را انتخاب کنید:
پیروی از یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، و کنترل وزن و استرس می‌تواند به بهبود وضعیت قلبی کمک کند و از عوارض بیشتر جلوگیری کند. همچنین، ترک سیگار و مصرف الکل نیز از عواملی است که می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.
پزشکی جایگزین و مکمل:
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از داروهای گیاهی یا روش‌های درمانی مکمل مانند مدیتیشن و یوگا می‌تواند به کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به نارسایی دریچه میترال کمک کند.
نتیجه‌گیری
نارسایی دریچه میترال یک بیماری قلبی شایع است که ممکن است در ابتدا علائم خفیفی داشته باشد، اما در صورت عدم درمان می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. پیگیری منظم با پزشک متخصص قلب و انجام آزمایشات دوره‌ای می‌تواند به شناسایی زودهنگام این مشکل و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.
