بله، فشار خون پایین (هیپوتانسیون) میتواند در شرایط خاص خطرناک باشد و حتی منجر به مرگ شود، اما این موضوع به علت و شدت هیپوتانسیون و شرایط فرد بستگی دارد. در زیر توضیحاتی درباره شرایط خطرناک فشار خون پایین ارائه شده است:
کاهش شدید جریان خون به اندامهای حیاتی
وقتی فشار خون بسیار پایین باشد، خون کافی به مغز، قلب و سایر اندامهای حیاتی نمیرسد. این حالت ممکن است باعث:
- غش کردن (سنکوپ)
- شوک هیپوتانسیو (شرایط خطرناکی که بدن نمیتواند عملکرد طبیعی خود را حفظ کند)
- نارسایی اندامها (مثل کلیهها یا قلب) شود.
علل خطرناک فشار خون پایین
برخی از علل هیپوتانسیون که میتوانند کشنده باشند، عبارتند از:
- از دست دادن شدید خون (مثلاً در تصادفات یا جراحیها)
- شوک سپتیک (عفونتهای شدید که باعث کاهش فشار خون میشود)
- حمله قلبی یا نارسایی قلبی
- واکنشهای آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
- کمبود آب شدید (دهیدراسیون شدید)
- داروهای خاص که فشار خون را بیش از حد کاهش میدهند.
نشانههای هشداردهنده
اگر فردی دچار علائم زیر شود، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد:
- سرگیجه یا غش
- سردی و رنگپریدگی پوست
- نفستنگی
- گیجی یا خوابآلودگی شدید
- نبض ضعیف یا سریع
فشارخون پایین
فشار خون پایین معمولاً بی خطر است، اما در موارد شدید می تواند خطرناک باشد. شوک هموراژیک بر اثر خونریزی یا کم آبی شدید بدن، شوک کاردیوژنیک بر اثر نارسایی قلبی، شوک سپتیک بر اثر عفونت شدید یا شوک آنافیلاکتیک ناشی از واکنش آلرژیک شدید از مهمترین علل تهدید کننده ی زندگی هستند. همچنین، شوک نوروژنیک به علت آسیب سیستم عصبی و افت فشار خون ارتواستاتیک (افت ناگهانی در فشار خون به هنگام ایستادن) در موقعیت های خاص می توانند خطرناک باشند. در چنین شرایطی، خونرسانی به اندام های حیاتی بدن به خطر می افتد و بدون درمان فوری ممکن است منجر به مرگ شود. علائم هشدار دهنده شامل سرگیجه، غش کردن، ضعف شدید، گیجی، ضربان قلب سریع یا از دست دادن هوشیاری می شوند. تشخیص و درمان به موقع برای پیشگیری از عوارض جدی و بهبود نتایج از اهمیت زیادی برخوردار است.
فشار خون پایین معمولاً خطری ندارد. برخی از افراد مبتلا به فشار خون بسیار پایین، شرایطی به نام کم فشاری خون دارند. این شرایط زمانی اتفاق می افتد که فشار خون کمتر از 90/60 mm Hg باشد. فشار خون پایین معمولاً ضرری ندارد، مگر اینکه با علائم دیگری همراه باشد که پزشک را نگران می کند.
در مورد سنگینی سر و فشار خون چه میدانید؟
علائم فشار خون پایین
فشار خون پایین مداوم اگر موجب بروز علائم زیر شود، می تواند خطرناک باشد:
- سرگیجه
- حالت تهوع
- غش کردن
- خستگی
- کمر یا گردن درد
- سر درد
- تاری دید
- تپش قلب، از دست دادن یک ضربان قلب، ضربان زدن خیلی شدید یا سریع
علل زمینه ای فشار خون پایین
فشار خون پایین ممکن است در موقعیت های زیر اتفاق بیفتد:
- استراحت طولانی
- افسردگی
- بیماری پارکینسون
- بارداری
- کم آبی بدن
- بیماری پارکینسون
داروها و مواد خاصی که می توانند باعث پایین آوردن فشار خون شوند، عبارتند از:
- داروهای ادرار آور و داروهای دیگری که فشار خون بالا را درمان می کنند.
- داروهای قلب مانند مسدود کننده های بتا
- داروهایی برای بیماری پارکینسون
- داروهای ضدافسردگی تری سیکلیک
- داروهای اختلال نعوظ به ویژه در ترکیب با نیتروگلیسیرین
- نارکوتیک ها
- داروهای اختلال نعوظ به ویژه در ترکیب با نیتروگلیسیرین
مشکلات قلبی: شرایط قلبی که منجر به افت فشار خون می شوند، عبارتند از:
- ضربان قلب پایین (برادی کاردی)
- مشکلات قلبی: شرایط قلبی که منجر به افت فشار خون می شوند، عبارتند از:
- مشکلات دریچه قلب
- حمله ی قلبی
- نارسایی قلبی
- کم کاری تیروئید
- بیماری ادیسون
- قند خون پایین
- دیابت
- کمبودهای تغذیه ای: کمبود ویتامین B12 و فولیک اسید می تواند باعث کم خونی شود که در این شرایط مقدار گلبول های سالم خون از حد طبیعی پایین تر می آید و باعث افت فشار خون می گردد.
شرایط تهدید کننده ی زندگی:
- شوک سپتیک: این شرایط زمانی رخ می دهد که باکتری از عفونت وارد جریان خون می شود. سپس باکتری سمومی تولید می کند که روی رگ های خونی تأثیر می گذارد. این شرایط منجر به فشار خون پایین خطرناک می شود.
- واکنش آلرژیک: شوک آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک است که می تواند منجر به مرگ شود. این شرایط در افرادی رخ می دهد که تا حد زیادی به داروهایی مانند پنی سیلین حساسیت دارند و بعد از خوردن غذاهای خاص یا نیش زدن توسط زنبور اتفاق می افتد.
پیشگیری و مدیریت
فشار خونی که کمتر از حد طبیعی است معمولاً هشداردهنده نیست، مگر اینکه علائم یا مشکلات دیگری داشته باشید. اگر سرگیجه، حالت تهوع یا مشکلات دیگری دارید به پزشک مراجعه کنید. علائم خود و زمان وقوع آنها را یادداشت کنید. برای پیشگیری این نکات را رعایت کنید:
- نوشیدن مایعات کافی و جلوگیری از دهیدراسیون
- درمان بیماریهای زمینهای
- پیگیری منظم فشار خون، بهویژه در صورت مصرف داروهایی که فشار خون را کاهش میدهند.